Na današnji dan preminula je kraljica Jelena Anđeo (Anžujska)
Na ovaj dan daleke 1314. godine, u svom dvorcu u Brnjacima kod današnjeg Zubinog Potoka, preminula je slavna srpska kraljica Jelena Anđeo, supruga kralja Stefana Uroša I Velikog.
Najobimniji istorijski izvor iz koga crpimo podatke o životu kraljice i svetiteljke jeste delo arhiepiskopa srpskog Svetog Danila II Pećkog (1324-1337) koje nosi naslov ,,Životi kraljeva i arhiepiskopa srpskihˮ.
,,Ova blagočestiva i hristoljubiva blažena gospođa Jelena bila od plemena fruškoga, kći slavnih roditelja, koji su bili u velikom bogatstvu i slavi.ˮ
Na drugom mestu, u biografiji Jeleninog supruga, kralja Stefana Uroša I Velikog, arhiepiskop srpski Sveti Danilo II Pećki će još jednom istaći da je ona bila od „fruškoga roda i od carskoga plemena’’.
Nekoliko nauci poznatih istorijskih izvora omogućavaju nam da tragamo za poreklom kraljice Jelene. Oni, pored ostalog, obuhvataju i dokumente napuljskog kralja Šarla I od Anžua (1265-1285) koji je Jelenu u svojim pismima oslovljavao sa ,,rođakaˮ (consanguinea nostra carissima, cognata nostra, affinis nostra carissima).
I dok prvi latinski termin (consanguinea) uglavnom implicira dalje krvno srodstvo, drugi (cognata) može da se odnosi i na srodstvo preko braka, a treći (affinis) se prevashodno koristi da označi srodničke veze koje nisu poticale na krvnom, već na bračnom srodstvu. Dakle, kralj Šarl I prilično slobodno kraljicu Jelenu oslovljava terminima koji sa jedne strane kao da ukazuju na njihovo krvno srodstvo, a sa druge ga potpuno isključuju.
Кralj Šarl II (1285-1309), najstariji sin Šarla I, bio je oženjen ugarskom princezom Marijom, kćerkom kralja Stefana (Ištvana) V (1270-1272) iz dinastije Arpada, dok je supruga Jeleninog starijeg sina, kralja Stefana Dragutina (1276-1282), bila Marijina rođena sestra Кatalina.
Razlog zašto je kralj Šarl I od Anžua kraljicu Jelenu smatrao svojom rođakom lako se otkriva u okolnosti koja je, začudo, promakla i pojedinim starijim istoričarima.
Naprosto, najstariji sinovi napuljskog kralja Šarla I od Anžua i srpske kraljice Jelene – kralj Šarl II i srpski kralj Stefan Dragutin – bili su oženjeni dvema rođenim sestrama (tj. bili su pašenozi).
Brak kralja Šarla II i Marije Ugarske sklopljen je 1270. godine, dok je kralj Stefan Dragutin u brak sa njenom sestrom Кatalinom stupio godinu ili dve ranije. Prepiska između kralja Šarla I i kraljice Jelene nastala je tek posle 1272. godine, a s obzirom na to da su se oni prethodno preko brakova svojih sinova već orodili, postaje razumljivo i zašto je napuljski vladar srpsku kraljicu nazivao svojom dragom „rođakom“.
Roditelji kraljice Jelene bili su Jovan Anđeo, vojvoda Srema i grof od Кovina, i Matilda od Vijandena
Jovan Anđeo, sin vizantijskog cara Isaka II Anđela i Margarete Ugarske, kćerke ugarskog kralja Bele III, rođen je pre 1205. godine. Margareta je bila sestra ugarskog kralja Andrije II, kao i udovica vizantijskog cara Isaka II Anđela i Bonifacija od Monferata.
Njagova supruga Matilda od Vijandena je, pak, bila kći Margarete od Namira i Anrija, grofa od Vijandena. Margaretini roditelji bili su Petar od Кurteneja i Jolanda od Oksera i Navare.
Ovde je važno naglasiti i to kako je Margareta od Namira istovremeno bila bliska rođaka Balduina II, vladara tzv. Latinskog carstva, kao i Jolande od Кurteneja, druge supruge ugarskog kralja Andrije II i srodnice Margarete Ugarske.
- prenosi nam istoričar Dejan Ristić